Start je eigen zaak – voorwaarden en formaliteiten

Start je als ondernemer in bij- of hoofdberoep, dan moet je aan een aantal voorwaarden voldoen. Ook administratief komt er wel wat bij kijken: een ondernemingsnummer aanvragen, je aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds, je btw-status activeren. Misschien zie je door het bos de bomen niet meer. In artikel verzamelen we alle startersvoorwaarden en administratieve formaliteiten, zodat jij snel aan de slag kan.

Van zot idee naar haalbaar plan
Starten als zelfstandige doe je niet van de ene dag op de andere. Je wil je goed voorbereiden en nadenken over de haalbaarheid van je eigen zaak. Een overdacht ondernemingsplan en een realistisch financieel plan vormen de eerste stap. Kies je voor een eenmanszaak of vennootschap? Waar vind je een goede boekhouder? Bij wie kan je terecht voor bedrijfsadvies?

Voorwaarden om te kunnen starten met je zaak
In België mag iedereen starten met een eigen zaak. De overheid legt wel een aantal voorwaarden op en om sommige beroepen te mogen uitvoeren, heb je een vergunning nodig.

Ben je minstens 18 jaar en Belg? Dan kan je meteen beginnen. Niet-Belgen die in België een onderneming willen oprichten moeten een beroepskaart aanvragen. Deze procedure neemt vaak wel wat tijd in beslag.

Op 1 januari 2018 schafte de overheid de vestigingswet voor de gereglementeerde beroepen af. Voor de bouwsector gebeurde dat op 1 januari 2019. Dat betekent dat ondernemers geen opleiding meer moeten volgen of een attest specifieke beroepskennis aantonen om het beroep te mogen uitoefenen.

Wil je starten als spekslager, aannemer of traiteur? Dan zal je bijkomende vergunningen moeten aanvragen. Ook voor de uitoefening van veel andere beroepen gelden bijzondere beroepuitvoeringsvoorwaarden. Een overzicht van alle sector-overschrijdende en -specifieke vergunningen vind je op de website van VLAIO.  Vraag een vergunning op tijd aan, het kan wel even duren voor alles in orde is.

Standaardformaliteiten
Wie start in hoofd- of in bijberoep, moet rekening houden met enkele algemene formaliteiten. Pas als die in orde zijn, kan je officieel met je zaak starten.

1. Open een zichtrekening
   Als zelfstandige moet je een zichtrekening op jouw naam openen bij een in België gevestigde bank.
2. Schrijf je onderneming in bij de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO)
   Via de KBO krijg je een uniek ondernemingsnummer. Je kiest ook het btw-stelsel waaronder je werkt. Onderzoek zeker of je btw-plichtig bent of dat je kan genieten van een vrijstelling. Vraag raad aan een bedrijfsadviseur.
   Bij de inschrijving aan de KBO kies je ook welke economische activiteiten je uitvoert. Die worden dan vertaald in viercijferige codes, de NACE-codes.

3. Sluit aan bij een sociaal verzekeringsfonds
   Om in orde te zijn met de ziekteverzekering, moeten zelfstandigen zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds. Bij welk fonds is vrij te kiezen. Wie bij de start van zijn zaak niet aangesloten is, krijgt een herinnering van het Rijksinstituut voor de Sociale Verzekeringen der Zelfstandigen (RSVZ). Breng je de aansluiting dan nog niet in orde, word je automatisch aangesloten bij de Nationale Hulpkas voor Zelfstandigen.
   Je betaalt sociale bijdragen aan het fonds, gebaseerd op je inkomen als zelfstandige. Als starter betaal je voorlopige bijdragen op basis van een gechat inkomen of op basis van een wettelijk minimum.

4. Beslis onder welke rechtsvorm je start
   Kies je voor een vennootschap of een eenmanszaak? Richt je een vennootschap op dan ben je verplicht om een financieel plan voor de eerste twee jaren op te maken. Die informatie moet je samen met de statuten van je onderneming neerleggen bij de notaris. Als die ook bankattest ontving – een bewijs dat het oprichtingskapitaal op de rekening van de vennootschap staat – kan hij een notariële akte opstellen en de statuten van je onderneming laten publiceren in het Staatsblad.

Lees meer over de verschillen tussen een vennootschap en een eenmanszaak in een vorig artikel.

Zeker zijn dat administratieve verplichtingen en formaliteiten voor de oprichting van je onderneming? Vraag raad aan een van onze startersadviseurs.